Wat was de aanleiding van je onderzoek?

Ik merk dat ik en ook mijn collega’s vaak met lege handen staan tegenover studenten in de klas die radicale ideeën uiten. De laatste tijd was dat vooral aan de hand met (complot)theorieën over vaccinatie.

In welke context vond je onderzoek plaats (les, klas, team, school breed)?

Deze observaties komen in eerste instantie voort uit wat ik in mijn eigen docententeam hoorde, maar ook binnen de groep docenten van ROC van Amsterdam college West van het Practoraat kwam dit thema regelmatig ter sprake.

Wat wilde je te weten komen?

Ik wilde graag weten wat je als docent kunt doen om tegengas te geven aan de radicale ideeën of complottheorieën die circuleren onder sommige studenten.

Wat wilde je opleveren?

Het zou fijn zijn als docenten in gesprek met studenten enige houvast hebben in de vorm van adviezen over hoe je zo’n gesprek voert. Waarmee ze dus tenminste iéts kunnen bereiken. Ik wilde tips geven en het liefst kort maar krachtig.

Hoe heb je je onderzoek aangepakt (informatie vinden, experts bevragen etc.)?

Ik heb een kennissessie gevolgd van Bram Alkema (DROG), waarin hij aangaf hoe factchecking maar een zeer beperkt of vaak zelfs geen invloed heeft op de mening van iemand met radicale ideeën.

Een “socratisch” gesprek zou beter kunnen werken. Hij verwees daarbij naar het boek ‘How to have impossible conversations’ van Peter Boghossian & James Lindsay. Ik heb dat boek gelezen en vond er interessante ideeën in staan. Uit het boek heb ik een tiental do’s en don’ts gehaald die je als gespreksleidraad of regels kunt op vatten bij het voeren van gesprek over een radicaal idee. Het gaat om gespreksregels die in ieder geval de standpunten niet verder uit elkaar zetten, maar hopelijk twijfel zaaien bij de persoon die deze ideeën heeft.

Waar liep je tegenaan?

Nergens.

Wat gaf je energie?

Het idee dat je op een respectvolle, rustige manier een gesprek zou kunnen voeren dat toch iets oplevert, doordat er twijfel zou kunnen ontstaan aan de zekerheid van bepaalde standpunten.

Wat hebben andere docenten aan je onderzoek?

Ik heb de tips voorgelegd aan de collega’s in mijn team. Op de vraag “Heb je iets aan deze tips?” antwoordde 79%: Best wel. 21%: Niet echt. Vooral de tips: Ga niet in discussie, niet schermen met feiten, laat iemand nadenken over waar zijn ideeën vandaan komen en zaai twijfel over de zekerheid van een idee, waren voor collega’s relatief nieuw. Er werd expliciet gevraagd om de tips ergens te publiceren. Het idee om ze op een poster in docentenkamer op te hangen viel in goede aarde.

Docenten, ook buiten ROC van Amsterdam, kunnen de tips (do’s en don’ts) als poster downloaden en proberen toe te passen bij hun gespreksvoering.