Toepassingen exploreren.

Apparaten en software bedienen.

Kunstmatige intelligentie (Ai).

• De student kan uitleggen wat DALL-E en/of Midjourney is en laten zien hoe je het gebruikt;
• De student kan vertellen over mogelijke positieve en negatieve effecten van tekst-naar-beeld AI.

• Twee afbeeldingen, gemaakt met DALL-E en/of Midjourney;
• Een verslag over tekst-naar-beeld AI;
• Een afbeelding gemaakt met Midjourney of DALL-E, die de leeropbrengst van de student weergeeft.

Dit is de tweede les uit de lessenreeks ‘AI verkennen’. In de eerste les hebben de studenten hun eerste kennismaking met kunstmatige intelligentie gehad door te werken met ChatGPT. In deze les bouw je daarop voort en leren de studenten tekst-naar-beeld AI kennen.

Les 1 | Ontdekken met ChatGPT
Les 2 | Beeldcreatie met DALL-E en Midjourney
Les 3 | Pitch perfect met ChatGPT, DALL-E en Midjourney

Bij deze les hoort het volgende werkblad. Om voorkennis te activeren en de toegevoegde waarde van tekst-naar-beeld AI te laten ervaren, maken de studenten een eenvoudige tekening van iets wat ze de afgelopen week hebben meegemaakt. Denk aan een ontmoeting met een vriend, een bezoek aan een favoriete winkel of een maaltijd die ze hebben gegeten. De tekening moet minimaal drie elementen bevatten. Daarna gaan ze in een tweetal in gesprek over de tekening: wat staat er op de tekening? Na een minuut wisselen ze. Daarna gaan ze in gesprek:

• Waarom zijn beelden belangrijk?
• Wat kan een beeld je beter vertellen dan een tekst?
• Kan je een voorbeeld noemen uit de praktijk waarin een beeld nuttiger is dan een tekst? (Bijvoorbeeld een verkeersbord)

Bespreek kort wat er is benoemd in de tweetallen.

DALL-E en Midjourney
AI staat voor artificial intelligence, ofwel kunstmatige intelligentie. Het gaat om computers die in staat zijn om dingen te herkennen, te leren van deze informatie en beslissingen kunnen nemen, net als wij mensen dat kunnen. Het wordt toegepast in allerlei gebieden, zoals bij het herkennen van beelden, spraak en taal (zoals ChatGPT; zie les 1 voor meer info).

De laatste tijd zijn er meerdere AI-technologieën opgedoken die met behulp van kunstmatige intelligentie beelden kunnen maken die soms niet te onderscheiden zijn van echt. DALL-E en Midjourney zijn voorbeelden van dit soort AI-technologieën die kunstwerken of (fotorealistische) afbeeldingen kunnen maken op basis van woorden.

Tip: mocht je dieper op dit onderwerp in willen gaan kun je een mini-docu van Vox kijken over het ontstaan van de ‘tekst-naar-beeld revolutie’.

DALL-E is vernoemd naar WALL-E (een Pixar-animatiefilm over een robotje) en naar Salvador Dalí (de surrealistische kunstenaar). DALL-E is ontwikkeld door OpenAI en is in staat om originele afbeeldingen te maken op basis van tekstuele input. Hij maakt van tekst dus beeld.

Tip: Je kan er ook voor kiezen klassikaal deze video van OpenAI over DALL-E te kijken (3 min).

Laat enkele voorbeelden van afbeeldingen en toepassingen van DALL-E zien. Bespreek kort hoe deze afbeeldingen met DALL-E zijn gemaakt en welke voordelen dit biedt ten opzichte van traditionele methoden van afbeeldingscreatie. Laat eventueel studenten zelf voorbeelden opzoeken via Google.

Midjourney is, net als DALL-E, een tekst-naar-beeld AI. Laat ook enkele voorbeelden van afbeeldingen en toepassingen gemaakt met Midjourney zien die in de media zijn verschenen:

• dit AI-beeld van de paus met een witte puffer jacket;
• En deze foto’s van de voormalig Amerikaanse president Donald Trump die ‘gearresteerd’ zou zijn. Ook is er met Midjourney een AI-beeldenserie gemaakt van Trump in de gevangenis;
• En hier (en hier) nog een aantal mooie voorbeelden van beelden die zijn gemaakt met Midjourney.

Tip: wil je een uitstapje maken naar het risico van verspreiden van desinformatie met behulp van tekst-naar-beeld AI? Dan kan je dit voorbeeld noemen. Herinner jij je nog de grote Cascadia-aardbeving en tsunami die de Pacifische Noordwestkust in 2001 troffen? Hopelijk niet, want het is nooit gebeurd! Maar er circuleren nu (AI-)foto’s van dit nooit gebeurde event op internet. Een voorbeeld van hoe met Midjourney ‘desinformatie’ gemaakt kan worden.

Waarin verschillen Midjourney en DALL-E van elkaar?

• Midjourney produceert kunstzinnige beelden, terwijl DALL-E uitblinkt in fotorealisme;
• Bij Midjourney wordt het resultaat abstracter naarmate je beschrijving technischer wordt, omdat deze AI vooral gericht is op creativiteit. Bij DALL-E wordt het beeld juist realistischer en gedetailleerder;
• Met DALL-E kun je elke maand vijftien gratis beelden genereren. Bij Midjourney start je meteen met een betaald account van €9,50 per maand;
• Om te communiceren met de Midjourney-bot, gebruik je ‘Discord’, een chatprogramma vergelijkbaar met Messenger of WhatsApp.

Opdracht 1
De studenten maken met DALL-E en/of Midjourney* een afbeelding. De stappen die zie hiervoor moeten zetten, staan op het werkblad uitgelegd.

Als ze beide afbeeldingen hebben gecreëerd, delen ze hem op Padlet. Zorg dat er een Padlet klaarstaat met het format muur.

Optioneel wedstrijdelement: Je kunt een wedstrijdelement aan de opdracht toevoegen door de studenten te laten stemmen op de beste afbeelding. Bijvoorbeeld door het bericht op Padlet van een andere student te liken. De student met de meeste likes wint. In de instellingen van Padlet kun je aanpassen dat studenten elkaar kunnen liken.

*Midjourney biedt geen gratis proefperiode meer aan, waardoor het laagdrempeliger is om de afbeelding(en) met DALL-E te maken.

Nu gaan de studenten nadenken over de voor- en nadelen van tekst-naar-beeld AI-toepassingen, zoals DALL-E of Midjourney. Dat stimuleer je door klassikaal vragen te stellen, nieuwsberichten m.b.t. de zorgen over AI te delen en ten slotte de studenten informatie te laten opzoeken om een standpunt in een discussie hierover te kunnen verdedigen.

Opdracht 2
Tijdens deze opdracht gaan studenten in twee groepen de voor- en nadelen van AI-toepassingen bespreken. Eén groep zal argumenten voor het gebruik van AI-toepassingen presenteren, terwijl de andere groep tegenargumenten zal presenteren. Het doel van deze discussie is om te oefenen met het analyseren van verschillende standpunten en het ontwikkelen van overtuigende argumenten. De docent fungeert als discussieleider en geeft de regels aan waar de studenten zich aan moeten houden. Op het werkblad staan de stappen voor de studenten.

Stappenplan:

1. Kies een stelling uit en deel deze met de klas. Je kunt kiezen uit deze voorbeelden, of er zelf een bedenken.
   1. AI is een bedreiging voor de werkgelegenheid van mensen;
   2. AI zal ons leven makkelijker maken, omdat we dan minder hoeven te doen.
2. Verdeel de klas in twee groepen en wijs elke groep een positie toe: voor of tegen de stelling.
3. Geef elke groep de tijd om argumenten te verzamelen die hun positie ondersteunen. Studenten kunnen bijvoorbeeld online onderzoek doen, artikelen lezen, of ervaringen delen.

Tip: Als studenten het lastig vinden om zelf argumenten te bedenken, kunnen ze inspiratie halen uit onderstaande voorbeelden en nieuwsartikelen.

Argumenten voor gebruik van AI:

• Snelle creatie van visuele content zonder dat er een professionele grafisch ontwerper nodig is;
• Kan helpen bij het illustreren van complexe ideeën en concepten;

Argumenten tegen gebruik van AI:

• Er bestaat een risico op stereotypering en vooroordelen door beperkte en/of vooringenomen trainingsdata;
• Het kan leiden tot desinformatie en onrust door het creëren van deepfakes;

Zorgen omtrent AI:

• Deze video van Nieuwsuur of dit artikel van NOS;
• De discussie over eigendomsrecht m.b.t. AI en kunst;
• Dit artikel over Amazon en ‘AI-boeken’. Hoewel deze boeken ‘geschreven’ of ‘getekend’ zijn door AI, hebben de ‘makers’ geen auteursrecht op hun werk, zo heeft het Amerikaanse auteursrechtenbureau bepaald.

Als de groepen argumenten hebben bedacht, gaan ze die presenteren. De groepen moeten minstens drie argumenten per kant presenteren. Geef na elke presentatie de mogelijkheid om vragen te stellen en te reageren op de argumenten van de andere groep.

Na de presentaties volgt er een open discussie, waarin de groepen verder kunnen discussiëren (zie onderstaande tips) en elkaars argumenten kunnen uitdagen.

Sluit af met een korte reflectie waarin studenten hun eigen standpunt kunnen heroverwegen en evalueren of het is veranderd door de discussie.

Tips voor de discussie:

• Geef de studenten voldoende tijd om zich voor te bereiden en argumenten te verzamelen.
• Moedig studenten aan om kritisch te denken en elkaars argumenten uit te dagen.
• Zorg ervoor dat iedereen aan bod komt en de kans krijgt om te spreken, zonder onderbroken te worden.
• Stimuleer respectvolle communicatie en een open houding tegenover andere standpunten.

Geef de studenten de opdracht om middels DALL-E een afbeelding te genereren die hun belangrijkste inzicht of leerpunt uit deze les weergeeft. Dit kan bijvoorbeeld een afbeelding zijn van een situatie waarin ze tekst-naar-beeld AI zouden kunnen toepassen, een afbeelding die weergeeft hoe hun toekomstige beroep verandert door AI-toepassingen, of een afbeelding die hun begrip van de werking van DALL-E illustreert. De studenten kunnen hun afbeeldingen delen op een Padlet-bord met een geschreven toelichting over wat de afbeelding betekent en hoe deze hun leerproces weerspiegelt.

* De voorwaarden voor het gebruik van generatieve ai als ChatGPT en DALL.E worden vaak gewijzigd. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat gratis gebruik van de diensten wordt beperkt.