Wat was de aanleiding van je onderzoek?

Ik merkte dat een aantal studenten bij het maken van een opdracht “stiekem” AI had gebruikt. Ze hadden namelijk de opdracht in ChatGPT geplakt met de vraag de opdracht uit te voeren. Hier kwam een tekst uit, die nooit door een tweedejaars mbo-student geschreven kon zijn, waarin af en toe ook nog eens eigenaardig taalgebruik voorkwam.

Daarnaast was er een aantal enthousiaste collega’s druk aan het experimenteren met wat AI voor ze kon betekenen in hun werk en aan de andere kant sprak ik een collega, die over AI sprak alsof het de duivel zelf was. Vol afkeer en geen enkele ruimte voor eventuele positieve kanten aan AI. Voor mij genoeg aanleiding om meer te weten te willen komen over AI en de mogelijkheden binnen het onderwijs.

In welke context vond je onderzoek plaats (les, klas, team, school breed)?

Ik heb uiteindelijk een school breed onderzoek gedaan, waar de hele organisatie iets aan zou moeten hebben.

Wat wilde je te weten komen?

Ik wilde eerst zelf meer grip krijgen op de materie. Wat is AI? Welke basisbegrippen zijn er en welke basiskennis is van belang om met elkaar in gesprek te kunnen gaan over AI?

Vervolgens heb ik nagedacht over de verschillende geledingen binnen de school (management, docenten en studenten) en op welke manier AI daar invloed op zal hebben en op welke manier beleid en visie AI een vaste plek in het onderwijs zou kunnen verschaffen. Want inmiddels was me duidelijk dat het niet ging om óf, maar om hóe we AI moeten integreren in ons onderwijs.

Wat wilde je opleveren?

Ik wilde een product dat zou voorzien in het aanbieden van basiskennis, maar dat ook geschikt zou zijn om met elkaar in gesprek te gaan rondom het onderwerp AI in het onderwijs.

Hoe heb je je onderzoek aangepakt (informatie vinden, experts bevragen etc.)?

Ik ben gestart met uitzoeken wat de laatste stand van zaken was op het gebied van AI en of dit al ergens binnen onze organisatie geland was en op wat voor manier.
Ik ontdekte dat de ontwikkelingen zo snel gingen dat het voor mij niet bij te benen was. Hiernaast was er officieel binnen onze organisatie nog niets vastgelegd op het gebied van AI gebruik.

Hieronder een opsomming van verschillende bronnen die ik heb geraadpleegd:

• Poki – Alexander Klöpping, Wietse Hage – Podcast Over Kunstmatige Intelligentie – Informatieve en amusante podcast over AI en de laatste ontwikkelingen.
• AI en onderwijs – Metis Onderwijsadvies – Podcast – De makers duiken in de invloed van artificiële intelligentie op het onderwijs, door experts te bevragen over de mogelijkheden en uitdagingen die AI biedt voor leerprocessen en de rol van docenten​.

• Boek: Chatten met Napoleon.
  Barend Last en Thijmen Sprakel, bespreken de mogelijkheden, risico’s en beperkingen van generatieve AI zoals ChatGPT. Ze geven ook advies over het schrijven van effectieve prompts en het omgaan met uitdagingen in toetsing en kritische evaluatie. Het boek bevat veel voorbeelden, tips en werkvormen om generatieve AI op een effectieve en verantwoorde manier in het onderwijs te integreren.
• Artikel: Generatieve AI: quo vadis, onderwijs? van Annlies Raes en Jan Elen.
  De schrijvers onderzoeken hoe deze technologieën, bekend sinds najaar 2022, niet alleen verbazingwekkende inhoud kunnen genereren maar ook fundamentele vragen oproepen over het leerproces, de rol van docenten en de toekomst van onderwijsmethoden. Terwijl technologie blijft evolueren, nodigen de auteurs ons uit tot een kritische reflectie over hoe onderwijs zich kan aanpassen aan en profiteren van AI, zonder het essentiële menselijke aspect van leren uit het oog te verliezen.

Waar liep je tegenaan?

Wat gaf je energie? 

De prettige samenwerking met de medewerkers van het practoraat en mijn collega’s gaven me energie. Ook hielp het zeker dat ik het een interessant onderwerp vind.

Wat hebben andere docenten aan je onderzoek?

• Wees je ervan bewust dat je eerst een goed beeld moet krijgen van wat AI eigenlijk is en probeer thuis te raken in de terminologie. Denk hierbij aan termen als: AI, generatieve AI, taalmodellen, trainingsdata, hallucineren, tokens, prompten, etc.
• Bekijk eerst verschillende generatieve AI om een beeld te krijgen van de mogelijkheden. ChatGPT, Claude, Copilot, Gemini, Perplexity, Mistral, Arc Search (iOS), NotebookLM. Test ze vervolgens allemaal eens uit om de verschillen te ontdekken. Zo krijg je een goed beeld van de verschillende gebruiksdoeleinden en kom je erachter welke AI bij jouw praktijksituatie past. Om je verder op weg te helpen heb ik hieronder een aantal lees en luistertips.
• Sta open voor gesprekken met collega’s, ook als ze sceptisch zijn, over AI. Uitwisseling van gedachten kan leiden tot waardevolle inzichten en oplossingen.

Met dank aan Renske van Assema voor de vormgeving van de praatplaat