AI en ethiek

De docenten van het Practoraat Mediawijsheid doen praktijkgericht onderzoek om nieuwe ideeën uit te proberen en kennis op te doen om de onderwijspraktijk te verbeteren. Rosa Groenewoud van het Mediacollege Amsterdam verdiepte zich in het gebruik van AI binnen de opleiding Mediavormgever. Ze merkte dat er weinig duidelijke richtlijnen waren en dat zowel studenten als docenten zoekende zijn naar houvast. Vanuit een persoonlijke én professionele nieuwsgierigheid ontwikkelde Rosa een lessen die studenten helpt AI op een verantwoorde en ethische manier te gebruiken in hun creatieve werk.

Bekijk de les

Bekijk de les

Wat was de aanleiding van je onderzoek?

Ik merkte dat er weinig tot geen duidelijke richtlijnen mbt het gebruik van AI voor de opleiding Mediavormgever waren. Ook was ik nieuwsgierig naar wat ik er zelf nou van vond. Het kan namelijk zowel beangstigend als prachtig zijn. Het was dus ook een persoonlijke zoektocht.

In welke context vond je onderzoek plaats (les, klas, team, school breed)?

Voor de opleiding Mediavormgever (MV) aan het Mediacollege Amsterdam en dan met name de eindexamenklas, ook al is de les voor alle jaren van de opleiding geschikt.

Wat wilde je te weten komen?

Wat de bestaande regelgeving omtrent AI gebruik was – zowel landelijk, schoolbreed en als opleiding en of dat mooi op elkaar aansloot. Maar ook wat de vormgeving docenten zelf eigenlijk vonden van het gebruik van AI in het creatieve onderwijs en of er al duidelijke richtlijnen voor de studenten waren.

Wat wilde je opleveren?

Een les die duidelijke kaders en richtlijnen geeft voor de studenten binnen de wirwar van informatie omtrent dit onderwerp.

Hoe heb je je onderzoek aangepakt (informatie vinden, experts bevragen, etc.)?

Ik heb meerdere artikelen, boeken, podcasts, onderzoeken etc gebruikt om een goed beeld te krijgen over regelgeving en ethiek binnen AI.

College van Bestuur (2024, 5 november). Mediacollege Amsterdam. Examenreglement-2024.pdf > 12.2 Fraude
van der Horst, W. (2024). AI in het onderwijs. Den Haag, Nederland: Acco Uitgeverij (van der Horst, 2024, p.34-52)
Yuval Noah Harari, (2024). Nexus: A Brief History of Information Networks from the Stone Age to AI, Vintage/ Penguin Random House, London–New York
Kennispunt MBO. (2025). Landelijke richtlijn voor het gebruik van AI bij toetsing en examinering voor mboscholen. In Onderwijsexaminering. https://onderwijsenexaminering.nl/app/uploads/Landelijke-richtlijn-AI-en-examinering_1902.pdf
Wat is artificiële intelligentie en hoe wordt het gebruikt? | Onderwerpen | Europees Parlement. (2020, 9 april). https://www.europarl.europa.eu/topics/nl/article/20200827STO85804/wat-is-artificiele-intelligentie-en-hoe-wordt-het-gebruikt
Klein, E. ‘We Have to Really Rethink the Purpose of Education’. (2025, 13 mei). Spotify. https://open.spotify.com/episode/0HygeiopB3cSGoH32464Xc? si=MzTtqDUMQkardqt9aklEBw&nd=1&dlsi=175c3b4b0366414e
IBM Technology. (2021, 30 september). What is AI Ethics? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/ watch?v=aGwYtUzMQUk

Griffin, J. (2023, 27 november). The Ethics of AI in Graphic Design: Balancing Automation and Creativity. https://www.linkedin.com/pulse/ethics-ai-graphic-design-balancing-automation-james-griffin-gy2fe
Tooliqa. (2023, 27 maart). The Ethical Dilemma of Generative AI. Tooliqa. https://www.tooli.qa/insights/ the-ethical-dilemma-of-generative-ai
Todd Lopez, C. (2020, 25 februari). DOD Adopts 5 Principles of Artificial Intelligence Ethics. U.S. Department Of Defense. https://www.defense.gov/News/News-Stories/article/article/2094085/dod-adopts-5principles-of-artificial-intelligence-ethics/
Melcher, P. AI & Graphic Design: Navigating the ethical frontier. (2024, 11 november). BW Businessworld. https://www.businessworld.in/article/ai-graphic-design-navigating-the-ethical-frontier-538654

Artikelen

Steynberg, D. (2024, 21 november). The Ethical Implications of AI on Creative Professionals. Medium. https://bytemedirk.medium.com/the-ethical-implications-of-ai-on-creative-professionals-38ec6ed983e2
Burnett, D. G. (2025, 26 april). Will the Humanities Survive Artificial Intelligence? The New Yorker. https://www.newyorker.com/culture/the-weekend-essay/will-the-humanities-survive-artificial-intelligence?
Croteau, I. (2024, 7 augustus). AI ethics in graphic design we should all consider. SketchDeck. https://sketchdeck.com/blog/ai-ethics-in-graphic-design/
BDO Nederland. (2025, 28 maart). Auteursrecht op afbeeldingen en AI: wie is de rechthebbende en maakt dit inbreuk? BDO. https://www.bdo.nl/nl-nl/actueel/auteursrecht-op-afbeeldingen-en-ai-wie-is-de-rechthebbende-en-maakt-dit-inbreuk
Dilmegani, C. (2025, 29 april). Handle Top 12 AI Ethics Dilemmas with Real Life Examples. AIMultiple. https://research.aimultiple.com/ai-ethics/
Dilmegani, C. (2025b, april 29). Handle Top 12 AI Ethics Dilemmas with Real Life Examples. AIMultiple. https://research.aimultiple.com/ai-ethics/

Waar liep je tegenaan?

Eigenlijk niet veel. De docenten werkte goed mee. Er was genoeg informatie over te vinden en mijn onderzoek spitste zich redelijk snel toe op een duidelijk, gekaderd onderwerp.

Wat gaf je energie?

Nieuwe dingen leren waardoor ik ook tot nieuwe inzichten kwam, mijn (AI-)horizon verbreden en de diep-filosofische vraagstukken overdenken over wat het nou is om mens te zijn door alle artikelen die ik erover las.

Wat hebben andere docenten aan je onderzoek?

Ze hoeven niet meer zelf de regelgeving omtrent AI te gaan opzoeken, ze kunnen hun studenten beter inlichten over de regels, de ethiek (en gevaren) van het gebruik van AI tijdens je opleiding.