JE HEBT ONS GEHACKT

emoji

Dan is deze conferentie echt wat voor jou!

Mediawijsheid onmisbare vaardigheid

Het practoraat Mediawijsheid is in september 2017 van start gegaan – als logische opvolger van het practoraat Sociale Media. Logisch – want ingehaald door de razendsnelle ontwikkeling die sociale media in de samenleving doormaken. Verstandig en effectief gebruik ervan is inmiddels een basale werknemersvaardigheid. Iedereen krijgt ermee te maken, zegt Practor (het equivalent van een […]

Mediawijsheid onmisbare vaardigheid

mbomediawijs.nl - 21 februari 2018

Het practoraat Mediawijsheid is in september 2017 van start gegaan – als logische opvolger van het practoraat Sociale Media. Logisch – want ingehaald door de razendsnelle ontwikkeling die sociale media in de samenleving doormaken. Verstandig en effectief gebruik ervan is inmiddels een basale werknemersvaardigheid. Iedereen krijgt ermee te maken, zegt Practor (het equivalent van een lector aan een hbo-instelling) Paulo Moekotte.

“We zetten meer dan het vorige practoraat in op de verbinding van sociale media met het curriculum en de professionalisering van docenten in het didactisch gebruik ervan”, begint Paulo zijn verhaal. “Studenten leren hoe deze media in te zetten en te begrijpen wat media, bedoeld dan wel onbedoeld, met ons mensen doen. We brengen ze de vaardigheden bij om er mee om te gaan. Nodig, want wat je ook verder doet in de toekomst – je zult er altijd mee te maken krijgen. Denk aan online solliciteren, jezelf presenteren via een portfolio, het raadplegen van arbeidsmarktinformatie en vacaturesites. Maar ook leren gebruik te maken van online mogelijkheden om informeel te leren in het kader van je loopbaan is nodig, wanneer toeleiden naar vervolgonderwijs niet langer voldoet omdat iedereen de mond vol heeft over een leven lang ontwikkelen. Naast inzetbaarheid zijn ook je online sociale status en de kwaliteit van je netwerken en hulpbronnen van belang voor het vinden en houden van werk. Dus is het belangrijk optimaal gebruik te maken van de kansen en mogelijkheden die sociale media bieden voor participatie op de arbeidsmarkt en in de samenleving.

Als mbo-instelling hebben we de opdracht niet alleen voor een beroep maar ook voor sociale participatie op te leiden. Mediawijsheid hangt sterk samen met ‘bewuste’ geletterdheid. En die geletterdheid, zowel offline als online, gaat verder dan taalvaardigheid. Daarnaast heeft mediawijsheid een relatie met burgerschap en in het bijzonder digitaal burgerschap. Als burger moet je beseffen dat technologie geen neutrale aangelegenheid is, moet je kunnen meepraten en –beslissen over het gebruik van algoritmes die doelbewust worden ingezet om maatschappelijke veranderingen te weeg te brengen. Als burger moet je onafhankelijk van belangen van anderen en niet beïnvloed door bijvoorbeeld ‘fake news’ je mening kunnen bepalen en keuzes kunnen maken. Genoeg redenen dus, om mediawijsheid een vaste, integrale plek te geven in het onderwijscurriculum.”

Pas op de plaats

“De afgelopen jaren werd aandacht voor sociale media in hoog tempo zichtbaar in het onderwijs”, vervolgt Paulo. “Waarschijnlijk vanwege de hype rond het thema is ermee geëxperimenteerd in didactische zin. Je gaat dan uit van vroege aannames, die later niet altijd juist blijken te zijn. Maar onderwijskundig effectief lijkt de inzet van die moderne technologie vooralsnog niet. En mediawijsheid is geen stabiel onderdeel van het curriculum Een adempauze is nodig om een structurele aanpak te ontwikkelen en dat doen we nu dus via het practoraat. Deze aanpak maakt het mogelijk dat we de kwaliteit van het onderwijs kunnen blijven borgen en tegelijkertijd praktijkonderzoek kunnen doen. Zo blijft het onderwijs bij de tijd en volgt het de economische en maatschappelijke ontwikkelingen nauwlettend.”

Tweedeling in de samenleving

“Ik heb lange tijd voor de klas gestaan in het mbo. Ik merkte dat deelnemen aan de samenleving voor laagopgeleide jongeren een groot probleem is. En dat heeft niet alleen met de capaciteiten van een student te maken. Er wordt een tweedeling in de samenleving zichtbaar. Een kloof die niet door sociale media en internet is veroorzaakt maar er wel door wordt vergroot. Daarnaast is er nog steeds veel werk voor mbo-opgeleiden, al worden de eisen door werkgevers mede door technologisering verder opgeschroefd. Of en hoe sociale media laagopgeleide jongeren kansen en mogelijkheden bieden, werd dan ook het centrale vraagstuk in mijn promotieonderzoek. Zo ben ik bij het practoraat terecht gekomen. Een en ander rechtvaardigt dus goede, mediawijze scholing, een betere match met werk en beter kunnen aanhaken bij die samenleving. Hoe doe je dat? Door de ontwikkelingen op gebied van sociale media te volgen, te snappen. De vaardigheden die samenhangen met mediawijsheid heb je je hele leven, je hele carrière nodig, naast netwerkvaardigheden.”

Het begint bij de docent
“De docent staat bij mij centraal, vooral de complexiteit van de dagelijkse praktijk. Je wilt door onderwijsontwikkeling een blijvend effect voor de studenten. Dan moet je vooral inzetten op een vorm van moderne professionaliteit die door de docent gedeeld en herkend wordt en die van belang is voor blijvende ontwikkeling. Gezamenlijk teamleren van, door en in de complexe, schoolse praktijk staat bij ons centraal. Uit onderzoek is immers gebleken, dat docenten bij voorkeur informeel en al werkende weg vaak het meest leren. Het practoraat is een plek waar je ervaringen deelt, waar je je als docent verder ontwikkelt door je leervragen op tafel te leggen. Mijn meer wetenschappelijke invalshoek is daarbij als het gebruik van zijwieltjes. Mbo-docenten zijn met nadruk praktijkdocenten die worstelen met vragen uit die complexe praktijk.
Daarnaast is bewustwording belangrijk. De professionele opvattingen van docenten zijn de belangrijkste aangrijpingspunten voor ontwikkeling en verandering.  Bij de docenten begint het gewenste domino-effect als we mediawijze studenten willen opleiden. Zonder mediawijze docenten, een passende didactiek en een eigentijds curriculum hebben we geen goede start. Neem als voorbeeld digitale geletterdheid, de paraplu waar mediawijsheid onder valt met ict-vaardigheden en informatievaardigheden. Deze concepten vertonen in de praktijk een enorme overlap. Dat maakt het ontwikkelen en beoordelen niet er niet eenvoudiger op. Digitale geletterdheid is in belangrijke mate weer complementair aan bijvoorbeeld probleemoplossingsvaardigheden en communicatieve vaardigheden.
Docenten moeten mediawijsheid dus verbinden met 21ste eeuwse vaardigheden die de student nodig heeft. Dat kan door mediawijsheid handen en voeten te geven in concrete handelingscontexten die passen bij het beroep en die ook herkenbaar zijn vanuit de leerwereld van de student. Die inzichten verwerken we in de lesbrieven en naar lesmateriaal. Deze producten delen we via de website www.mbomediawijs.nl.  En natuurlijk hopen we op feedback van docenten in Nederland waardoor we het materiaal weer kunnen verbeteren. Een belangrijke stap met betrekking tot het lesbriefformat hebben wij bijvoorbeeld inmiddels al gezet.”
 Investeren in onderwijs
“Goed dat de gemeente Amsterdam hier oog voor heeft”, vindt Paulo. Het practoraat is mede tot stand gekomen dankzij een projectsubsidie vanuit de Amsterdamse MBO-Agenda en is een samenwerking van Mediacollege Amsterdam, HMC mbo vakschool voor hout, meubel en interieur en College West van het ROC van Amsterdam. “Als je onderwijsontwikkeling wilt verduurzamen, dan is zo’n extra investering hard nodig. Het onderwijs kan dat niet allemaal zelf financieren. Daarvoor ontbreken vaak de middelen en de lange adem.” 
Onderscheidend
“Ik denk dat de wereld van het onderwijs steeds meer over ontwikkelcapaciteit zal gaan”, vervolgt Paulo.  “Toekomstige werkgevers hechten steeds minder aan diploma’s; ze willen zien waar een nieuwe medewerker zich in onderscheidt, welke vaardigheden hij beheerst, hoe hij omgaat met verandering. Een portfolio kan daarbij helpen. Er is nog te veel focus op algemene vakken zoals rekenen en taal Veel van onze studenten beheersen de Nederlandse taal niet optimaal. Dan heb je een probleem, want het gaat er ook om dat je elkaar op de werkvloer en in het publieke debat verstaat en daarbij moderne technologie effectief in kunt zetten. Er valt ontzettend veel onder mediawijsheid, maar eigenlijk heb je het gewoon over goede communicatie waarbij je alle voorhanden, online en offline middelen effectief en zinvol inzet, zowel in economisch als in sociaal opzicht. En dat is wat we onze studenten willen meegeven. Daar hebben ze wat aan in bij het creëren van hun eigen toekomst.”www.mbomediawijs.nl
Als docent heb je een kans om aandacht aan te besteden aan mediawijsheid in jouw klas.

Wil jij weten hoe je het bespreekbaar kan maken in jouw klas? Kijk dan hier voor lessen mediawijsheid.

Leesvoer:
  • Lees ook het verhaal van docente Mediawijsheid Marit Monsanto op de website van Gemeente Amsterdam.

mbomediawijs.nl

Verder lezen