Apparaten en software bedienen.

Toepassingen exploreren.

Kunstmatige intelligentie (Ai).

• De student kan uitleggen wat kunstmatige intelligentie is;
• De student kan experimenteren met DALL-E;
• De student kan zoektermen formuleren om DALL-E in te kunnen zetten als inspiratiebron.

Een mindmap en een met DALL-E gegenereerde afbeelding.

Kunstmatige intelligentie (AI) ontwikkelt zich en krijgt ook een steeds grotere impact binnen het onderwijs. De studenten maken dagelijks gebruik van het internet en komen steeds meer in aanraking met zoekmachines van kunstmatige intelligentie. Het is een nieuwe vorm van technologie waar nog veel over te leren valt voor studenten en docenten. Kunstmatige intelligentie is op een positieve manier in te zetten in lessen, zolang de student ook bewust is van de effecten (zowel de positieve als negatieve). In deze les krijgt de student handvatten DALL-E op een effectieve manier in te zetten.

Introduceer de les door het laten zien van deze video (2 min.) over Coca-Cola. Coca-Cola heeft een indrukwekkende commercial ontwikkeld met behulp van kunstmatige intelligentie. De reclamevideo trekt ondertussen veel bekijks. Deze wordt door Coca-Cola zelf omschreven als: Kijk wat er gebeurt als het hele universum met Real Magic samenkomt om een jongen te helpen die een steuntje in de rug en een beetje inspiratie nodig heeft.” (Filmtotaal)

Bespreek dit daarna met de studenten. Hierbij kun je de volgende vragen stellen, afhankelijk van de voorkennis van de studenten kun je enkele vragen weglaten:

• Waar gaat de reclamespot over?
• Hoe is deze video gemaakt denk je?
• Wie kent kunstmatige intelligentie?
• Wat is visuele kunstmatige intelligentie? (Tekst laten omzetten in afbeeldingen)
• Wie gebruikt tekst-naar-beeld AI of heeft het al eens gebruikt?

Uitleg 1 | Wat is kunstmatige intelligentie?
Behandel het begrip kunstmatige intelligentie met de studenten en licht de definitie toe voor de studenten met voorbeelden.

Kunstmatige intelligentie (AI) is de intelligentie waarmee machines, software en apparaten zelfstandig problemen oplossen. Deze apparaten reageren op data of impulsen uit hun omgeving, en op basis daarvan nemen zij zelfstandig beslissingen.

AI imiteert hierbij het denkvermogen van de mens. Het gaat bij kunstmatige intelligentie dus niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen. (Wil je meer lezen? Kijk eens op mediawijsheid.nl/kunstmatigeintelligentie)

Na de definitie maak je het onderwerp duidelijker door voorbeelden te benoemen waarin AI wordt toegepast:

• Personen worden herkend in de foto’s op je iPhone
• Aanbevelingen die je krijgt op Netflix of Spotify
• Spraakherkenning, zoals Siri van Apple
• Chatbots bij bedrijven als Tele2 of KPN
• Virtuele karakters in videogames
• Automatische autobesturing bijv. bij Tesla
• TikTok en andere sociale media maken gebruik van AI bij het algoritme
• ChatGTP

Kortom, op allerlei vlakken in je leven gebruik je waarschijnlijk al een vorm van kunstmatige intelligentie. Vaak in de vorm van een app op je smartphone.

Opdracht 1 | Denken-delen-uitwisselen
Laat studenten met de werkvorm denken-delen-uitwisselen de volgende vraag beantwoorden: Wat is kunstmatige intelligentie en waar kom ik het in mijn leven tegen?

• Denken: Studenten denken eerst 1-2 minuten in stilte na over de vragen en maken eventueel notities.
• Delen: Ze praten 2 minuten met een medestudent over wat kunstmatige intelligentie is en waar ze het tegenkomen.
• Uitwisselen: De docent vraagt een aantal studenten om te delen wat er is besproken. Hiermee kun je controleren of het eerste leerdoel is behaald: de student kan uitleggen wat kunstmatige intelligentie is.

Uitleg 2 | Wat is visuele kunstmatige intelligentie?
De creatieve wereld is op dit moment druk bezig met wat er mogelijk is met kunstmatige intelligentie. Als je vaker op social media zit, dan heb je vast allerlei berichten voorbij zien komen met foto’s en filmpjes die zijn gemaakt met behulp van AI (zoals net besproken).

Bij visuele kunstmatige intelligentie kan je teksten, zoektermen en afbeeldingen om laten zetten naar afbeeldingen of variaties van een afbeelding. Net zoals bij Google wanneer je naar een afbeelding zoekt, typ je in wat je zoekt. Met één groot verschil: kunstmatige intelligentie-websites creëren nieuwe, nog niet bestaande beelden aan de hand van jouw zoekvraag.

Het is hierbij belangrijk hoe een zoekvraag is geformuleerd om de juiste afbeeldingen te krijgen. Zeker omdat visuele kunstmatige intelligentie nog vrij nieuw is. Hoe meer mensen van deze websites gebruik maken, hoe slimmer de kunstmatige intelligentie gaat worden en hoe juister de gecreëerde afbeeldingen zullen gaan worden.

Optioneel: Bespreek enkele voorbeelden van afbeeldingen die zijn gegenereerd door DALL-E om de verbeeldingskracht van het model te illustreren.

Opdracht 2 | Experimenteren met DALL-E
Nu je meer weet van visuele kunstmatige intelligentie ga je zelf op onderzoek uit. Hiervoor gaan wij gebruik maken van de website DALL-E, waar je een gratis account voor kunt aanmaken.

Opdrachtsuggestie: Afhankelijk van het vak wat je geeft kun je een hoofdthema kiezen, waarover studenten een collage moeten maken. Na het kiezen van het hoofdthema begin je met de uitleg over de collage-opdracht. Ter illustratie voor de opleiding meubelmaken: de studenten gaan uiteindelijk zelf een stoel ontwerpen. Ze richten zich in deze opdracht op het opdoen van inspiratie voor dat ontwerpproces.

Stap 1: Associëren
De studenten beginnen met het maken van een mindmap van beeldassociaties die gerelateerd zijn aan het gekozen thema. Geef hierbij voorbeelden vanuit eigen vakgebied. Bij het voorbeeld stoel gaan studenten dus daarbij associaties bedenken.

Stap 2: Een zoekvraag formuleren
Na het maken van een mindmap bespreken de studenten met een klasgenoot hun associaties en formuleren ze samen een zoekvraag.

Bijvoorbeeld: ‘Een stoel in de vorm van een avocado’ of ‘Een stoel met ronde vormen’.

Stap 3:  Account aanmaken
Studenten maken een gratis account aan op de website https://openai.com/dall-e-2 met hun schoolmail.

Stap 4: Experimenteren
Vervolgens typen studenten hun zoekvraag in de zoekbalk en klikken op ‘generate’. Er komen diverse beelden uit, waarbij de student een favoriete afbeelding kan uitkiezen. Als de afbeeldingen tegenvallen ligt het meestal aan de zoekvraag. De studenten kunnen de zoekvraag specifieker maken.

Tip: om te illustreren hoe specifiek de zoekterm kan zijn, kun je klikken op ‘surprise me’. Je ziet dan een voorbeeld zoekterm in het Engels. Studenten kunnen daaruit inspiratie opdoen om zelf hun zoekvraag ook gedetailleerder te maken.

Stap 5: Downloaden
De studenten downloaden de afbeelding en zetten hem in een collega. Deze dient ter inspiratie bij de opdracht passend bij de opleiding. In het voorbeeld van de stoel, kan de gecreëerde afbeelding inspiratie bieden om zelf een stoel te ontwerpen.

Studenten doorlopen de stappen 4 en 5 meerdere keren tot er enkele afbeeldingen samen op een collage gezet kunnen worden. Je kunt dit in MS Word laten plaatsen of een collage-tool zoals Canva.

Let op: DALL-E kan vastlopen als er teveel mensen tegelijk gebruik maken van het genereren. Laat in dat geval studenten in een tweetal elkaar helpen met zoeken.

Blik terug op de les met de volgende vragen:

• Wat vond je van het werken met DALL-E?
• Hoe vond je het om zoektermen te bedenken die specifiek genoeg zijn?
• Hoe kan jij visuele kunstmatige intelligentie inzetten als inspiratiebron?
• Welke voordelen zie jij bij het inzetten van DALL-E?
• Kan je ook nadelen bedenken van visuele kunstmatige intelligentie?
• Lijkt het je handig om DALL-E voortaan te gebruiken als inspiratiebron?

* De voorwaarden voor het gebruik van generatieve ai als ChatGPT en DALL.E worden vaak gewijzigd. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat gratis gebruik van de diensten wordt beperkt.