Informatie vinden.

Nieuws en informatie verwerken.

• De student kan aan het einde van de les uitleggen wat het begrip ‘post-truth’ inhoudt;
• De student reflecteert op de informatievoorziening in Nederland aan de hand van de volgende vragen:
  • Hoe zorgen we ervoor dat inwoners van Nederland goed worden geïnformeerd?
  • Wie is er verantwoordelijk voor deze taak?

Een column waarin de eigen mening duidelijk is geformuleerd.

De studenten zijn niet bekend met het woord ‘post-truth’ en zijn zich ook niet bewust van de filterbubbel die onze kan ontstaan.

In Engeland werd het woord post-truth verkozen tot het woord van 2016. In Duitsland won postfaktisch. Woorden die aangeven dat de emotie overheerst in de media en op sociale media. Nieuws raakt los van de werkelijkheid: ‘feitenvrij’ in het Nederlands. Zie deze korte uitleg van BNR.

Steeds vaker gaat er nepnieuws rond op het internet. En naast de grote hoeveelheid nepartikelen zorgen algoritmes van sociale media ervoor dat jij als gebruiker alleen maar bepaalde onderwerpen te zien krijgt.

Like je alleen maar kattenfilmpjes op Facebook? Dan staat jouw timeline vol met nieuws over katten. Alleen onderwerpen waar jij je voor interesseert komen voorbij. Ook de inzet van social bots, computers die automatisch berichten maken voor op sociale media, zorgen voor een vertekende werkelijkheid. In het eerste debat in 2016 tussen Hillary en Trump was Hillary de winnende partij maar op internet leek dat Trump te zijn.

Is het erg?

Het meest gedeelde artikel tijdens de verkiezingen van 2016 in de Verenigde Staten op Facebook was ‘Clinton verkocht wapens aan IS.’ Google heeft twee derde van de zoekmarkt in handen. Drie miljard gebruikers zitten er maandelijks op Facebook. Deze vormen van sociale media gebruiken geen journalistieke principes zoals ‘klopt het?’ maar worden verspreid op basis van populariteit ‘wordt dit gedeeld en geliked?’

Facebook heeft, na lange tijd van ontkenning (“Facebook is een platform, geen mediabedrijf”), aangegeven factcheckers te gaan inzetten. Wanneer zij twijfelen aan een bericht komt erbij te staan ‘betwist door derden’.

Duitsland is bezig wetgeving te maken waarbij bedrijven worden verplicht nepnieuws te verwijderen. Op die manier kunnen bedrijven geen geld verdienen met ‘clicks’ en zal de populariteit van nepnieuws afnemen.

• Post-truth woord van het jaar 
• Wikipedia verandert informatie zoeken

Opdracht 1

De studenten zoeken naar een voorbeeld in het nieuws. Het liefst een nieuwsbericht waarin één of meerdere personen uitspraken doen over een situatie. Ze kijken naar de uitspraken die worden gedaan en schrijven een column over het nieuwsbericht waarin ze het volgende aangeven:

• Wie staat centraal in het artikel?
• Welke uitspraak heeft deze persoon gedaan?
• Welke feiten herken je in deze uitspraak?
• Ben je het eens met de argumenten die worden gebruikt?
• Is dit een voorbeeld van post-truth? Mag het van jou?

Opdracht vereenvoudigd

Je kunt je studenten ook zelf voorbeelden geven van nieuws waarin iemand een uitspraak doet over een situatie. Aan de hand van de bovenstaande vragen kunnen zij over het artikel in gesprek gaan met een medestudent.

Voorbeelden:

Artikel: ‘Veel schadelijke stoffen rond Tata Steel: ‘Maatregelen hebben nog geen effect”
Artikel: ‘OM eist vier jaar cel tegen complotdenker Micha Kat’ 
Artikel: ‘Leerlingen schrikken als ze hun nieuwe leraar Nederlands googelen: Thijs na twee werkdagen ontslagen’

Verdiepingsopdracht

Het is ook mogelijk om een debat te voeren aan de hand van onderstaande stellingen:

• Nederland is alleen een democratie wanneer politici hun uitspraken baseren op feiten
• Nederlanders zijn zelf verantwoordelijk voor het controleren van nieuws
• Kiezers willen geen feiten, kiezers willen keuzes

Individuele terugkoppeling op de column.