Digitools en de zes rollen van de docent

De docenten van het Practoraat Mediawijsheid doen praktijkgericht onderzoek om nieuwe ideeën uit te proberen en kennis op te doen om de onderwijspraktijk te verbeteren. Max Grootjen van het Mediacollege Amsterdam heeft onderzocht welke digitool bij welke kerntaak van de docent ingezet kan worden. Aan de hand van de zes rollen van de docent zijn zes overzichtelijk weergeven posters ontwikkeld. Op de posters wordt weergegeven welke digitool de docent kan gebruiken bij welke kerntaak.

Download posters

Wat was de aanleiding voor je onderzoek?

Ik merkte dat ik bepaalde fases van de les beter onder de knie had dan andere. Bijvoorbeeld de les afsluiten schoot er regelmatig bij in, terwijl dit echt belangrijk is voor het laten beklijven van de lesstof en de bewustwording van wat studenten deze les allemaal hebben geleerd. Ook collega’s gaven aan dat ze hun lessen best goed vinden, maar lang niet alle fases goed uitvoeren.

In welke context vond je onderzoek plaats: les, klas, team, school?

Eigenlijk zocht ik naar een manier om de voorbereiding gerichter te doen: alle lesfases moeten aandacht krijgen. Daarvoor heb ik het hele Mediacollege Amsterdam erbij betrokken.

Wat wilde je te weten komen?

Ik wilde dat de docent zich bewust wordt van alle taken die hij of zij heeft. En dat de voorbereiding zo makkelijk mogelijk is. De vraag was dus: hoe kan de fase actiever zijn voor de student en makkelijk worden voorbereid en uitgevoerd door de docent?

Wat wilde je opleveren?

Dat wist ik nog niet in het begin, maar naderhand werd duidelijk dat ik een soort routekaart aan het maken was. De docent kan met deze routekaart per taak die hij of zij in een fase heeft, kijken welke tool kan worden ingezet om die taak uit te voeren. Heeft de docent bijvoorbeeld de rol van presentator, dan is de kerntaak om eerst voorkennis op te halen en vervolgens nieuwe kennis daarop te laten aansluiten. Hiervoor kan de docent gebruikmaken van verschillende tools, zoals Kahoot of Mentimeter.

Hoe heb je je onderzoek aangepakt: informatie vinden, experts bevragen et cetera?

Ik heb schoolbreed onder studenten en docenten enquêtes afgenomen. Bij de docenten vroeg ik naar hun kennis van de zes rollen. Hierbij ging het ook om de vraag hoe mediawijs ze al zijn met allemaal verschillende tools die ze per rol kunnen inzetten. Bij studenten vroeg ik hoe ze een klassieke les ervaren en hoe zij een les met de inzet van educatieve tools waarderen. Daarvoor ben ik ook de vakliteratuur over structuur aanbrengen en de rollen van de leraar ingedoken.

Waar liep je tegenaan?

Ik had te vroeg een uitkomst – een product – in mijn hoofd. Hierdoor stond ik minder open voor het proces van onderzoeken zelf. En dat de vragenlijsten op zo’n schaal worden afgenomen, komt de validiteit van het onderzoek niet echt ten goede …

Wat gaf je energie?

Dat ik samen met een collega les ging geven met en zonder edutools en dat studenten bij de edutools-les zelf heel enthousiast werden. Dit was een bevestiging dat je onderzoek de goede kant op gaat.

Wat hebben andere docenten aan je onderzoek?

Ze kunnen hun les makkelijker voorbereiden en sneller mediawijzer maken, omdat ze een overzicht met tools per kerntaak hebben. Met ‘mediawijzer’ bedoel ik dat ze zelf meer kennis hebben en gebruikmaken van tools, waardoor een les voor studenten actiever kan worden. Je moet wel opletten dat je niet per kerntaak één tool gebruikt – dan krijgen studenten een ‘cognitive overload’.