Media doorgronden.

Privacy.

• De student kan aangeven wat algoritmes zijn en hoe ze werken op internet.

De student levert instructies op.

Studenten maken gebruik van internet maar kunnen niet uitleggen hoe het medium werkt. Het begrip ‘algoritme’ is nog niet eerder behandeld.

Je pakt je telefoon uit je zak of tas. Je opent Instagram, scrolt en sluit de app weer. Dit doe je niet bewust, dus een paar minuten later doe je hetzelfde. De tweede keer zie je andere foto’s dan de eerste keer. Hoe dat komt? Door algoritmes!

Een algoritme (van het Arabische woord algawarizmiat: الخوارزميات  naar de naam van de Perzische wiskundige Al-Chwarizmi محمد بن موسى الخوارزمي) is een aantal instructies om vanuit een bepaald doel te bereiken.

Een recept voor aardappelsalade is bijvoorbeeld een algoritme.
De instructies zijn dan bijvoorbeeld: “schil de aardappel” > “kook de aardappel” > “giet de aardappelen af” > “doe de aardappelen in een schaal”> “doe er augurk en mayonaise bij” etc.

Algoritmes bepalen welke informatie jij te zien krijgt. Een algoritme is hetzelfde als een instructie. Een website gebruikt instructies zodat de website weet welke informatie getoond moet worden. Wanneer de getoonde informatie aansluit op jouw interesses is de kans groter dat je vaker terugkomt en er vaker gebruik van maakt.

Een algoritme zorgt voor de werking van een website en daar ontkom je niet aan. Het werkt bijvoorbeeld als volgt: door het liken van kattenfilmpjes op Facebook krijg je steeds vaker kattenfilmpjes te zien. En misschien krijg je zelfs advertenties voor kattenvoer op je scherm. Wie kan er nog andere voorbeelden geven waarvan je weet dat er een algoritme achter zit?

Voorbeelden:

• Bij het aanmaken van een nieuwe afspeellijst op Spotify krijg je suggesties om bepaalde nummers toe te voegen. Het algoritme kijkt naar je interesse en geeft suggesties die lijken op de nummers die je eerder zelf hebt geselecteerd.
• De suggesties van nieuwe series of films op Netflix.
• Albert Heijn maakt gebruik van algoritmes om te bepalen wie bij de zelfscankassa gecontroleerd moet worden. Klanten die een keer zijn betrapt op diefstal of klanten die erg lang of juist heel erg snel zijn, worden eerder gecontroleerd.
• NRC Handelsblad heeft een serie artikelen geschreven die een toevoeging kunnen zijn.

Opdracht 1

Schrijf zelf een algoritme om vanuit dit lokaal bij het Centraal Station Amsterdam (of andere locatie in de buurt) te komen. Probeer zo weinig mogelijk instructies te gebruiken.

Opdracht 2

Bekijk een fragment van Zondag met Lubach. Laat na afloop de studenten de volgende vragen beantwoorden:

• Wat is een algoritme? Hoe bepaalt Facebook wat jij wel of niet te zien krijgt?
• Een algoritme is dus een soort van toegangspoort tot nieuws dat bij volgens het algoritme bij jou past. Waarom zou het eng kunnen zijn als er een bedrijf monopolie heeft op nieuws? Wat vind jij er eng aan?
• Welke suggesties ontvang jij van Facebook bovenin jouw tijdlijn?
• Wat vind je van de suggesties die zij doen?
• Waarom doet Facebook dit op deze manier denk je?
• Wat doe je er mee?
• Hoe vind je het dat Facebook dit doet?

Opdracht 3

Kijk in je browser naar de code die gebruikt wordt. Klik op de rechtermuisknop > inspecteren. Je ziet nu allemaal code verschijnen die voor jou bedoeld is. Dit zijn de algoritmes die ervoor zorgen dat jij bepaalde dingen op je scherm ziet. Op de achtergrond wordt er nog veel meer code gebruikt. Op deze manier kan “de computer” jou bijvoorbeeld hele andere prijzen geven voor vliegtickets als een ander, op grond van je leeftijd, locatie, bestedingsgedrag, hoe vaak je al gezocht hebt naar een bestemming etc.

(Werk je met Safari, dan moet je eerst de instelling wijzigen. Klik op Safari bovenin naast het Apple logo > voorkeuren… > geavanceerd > vink aan: Toon ontwikkel-menu in menubalk. Als je nu op rechtermuisknop klinkt staat er ‘Inspecteer element’).

Bespreek klassikaal de bevindingen bij de verschillende opdrachten. Hebben de studenten meer zicht op de werking van algoritmes en de invloed die dit kan hebben op hun (koop)gedrag?

Laat ter afsluiting deze korte video zien, waarin wordt uitgelegd hoe een algoritme ervoor zorgt dat er een filterbubbel ontstaat.