JE HEBT ONS GEHACKT

emoji

Dan is deze conferentie echt wat voor jou!

Grip op informatie | Les 2 | Perspectief wisselen

Media geven de werkelijkheid weer vanuit een bepaald perspectief. Vaak is het perspectief duidelijk, maar niet altijd. In deze les leren de studenten over de verschillende perspectieven van de media.

Grip op informatie | Les 2 | Perspectief wisselen
Tijdsduur:
60 min.
Mbo-niveau:
3 | 4
Benodigdheden:
Device per student
In te zetten bij:
Burgerschap | Mediawijsheid

Competentie

Thema

Perspectief van media.

Lesdoelen

  • De student kan met behulp van de criteria bepalen of een bron betrouwbaar is;
  • De student kan de boodschap uit een bron halen;
  • De student kan vertellen wat het doel van de mediaboodschap is;
  • De student kan onderbouwen waarom de ene bron betrouwbaarder is dan de andere.

Te leveren producten

Mindmap.

Beginsituatie

De student heeft in de vorige les geleerd waar op gelet kan worden om te bepalen of een bron betrouwbaar is. De student is zich niet bewust van het feit dat niet alle media hetzelfde perspectief laten zien.

Vooruitkijken - 15 min

Herhaal met de studenten welke aspecten een rol spelen bij het bepalen van de betrouwbaarheid van een bron. Stel vragen zoals: hoe weet je of een bron betrouwbaar is? Wat zijn vragen die je kunt stellen om de betrouwbaarheid te controleren?

Bespreek ook dat de verschillende bronnen die aan bod zijn gekomen vorige les, soms verschillende perspectieven innamen. Hoe komt het dat een verhaal van verschillende kanten wordt belicht?

De media heeft invloed op de werkelijkheid. Klik op de link om jezelf meer te verdiepen in de invloed die media heeft.

Media geven de werkelijkheid weer vanuit een bepaald perspectief. Mediaberichten zijn gemaakt door iemand met een bepaald belang of wereldbeeld. Het lijkt daarom praktisch onmogelijk om berichten volledig objectief te formuleren. Vaak is het perspectief duidelijk, zoals bij een reclamefilmpje waarbij je weet dat de maker iets wil verkopen. Maar het perspectief is niet altijd duidelijk. Iedereen kan dingen op internet zetten. Wat voor doel die persoon met het plaatsen heeft, is niet altijd duidelijk.

Media hebben verschillende doelen. Stel de volgende vraag via AnswerGarden: welke doel heeft de media?

Bespreek de antwoorden. Mogelijke reacties kunnen zijn: vermaken, informeren, overtuigen, beïnvloeden, geld verdienen, onthullen.

Laat de video zien van NOS op 3, waarin wordt verteld over de journalistieke keuze bij het wel of niet delen van schokkende beelden. Bespreek met de studenten dat de persoon die een (nieuws)bericht schrijft, daarbij keuzes maakt en een doel heeft met het delen.

Deel ook het artikel van Pointer over misinformatie.

Bespreek met de groep het doel van dit artikel. Dit artikel heeft als doel te informeren over de misinformatie op twitter. Er wordt verteld over de tweets die onjuiste informatie bevatten. Maar naast het informeren over de misinformatie, wordt ook besproken hoe je zelf kunt checken door op afbeeldingen te zoeken of de afbeelding bij de gebeurtenis hoort. Waarom zal Pointer deze informatie ook delen?

Uitvoering - 35 min

Opdracht 1 (5 min)

Deel een nieuwsfoto die relateert aan een maatschappelijke discussie en waarop verschillende mensen te zien zijn. Je kunt zelf kiezen wat het thema van de foto is. Dit kan een thema uit de actualiteit zijn, maar ook over een thema zoals mensenrechten in bijvoorbeeld China of Rusland. In de uitwerking van deze les is gekozen voor een foto genomen op de IC van een coronapatiënt.

Vertel nog niet wat het thema van de foto is. Elke student krijgt een paar minuten de tijd om op te schrijven welke gedachten en gevoelens er opkomen.

Bespreek klassikaal wat iedereen heeft opgeschreven. Je kunt er ook voor kiezen om via Mentimeter te verzamelen hoe de studenten naar de foto kijken. Het is aan te raden om studenten eerst zelf iets te laten opschrijven, zodat ze niet worden beïnvloed door de reacties van anderen.

Wat valt op aan de reacties? Zien studenten verschillende dingen op dezelfde foto? Waarin verschilt hun perspectief?

Opdracht 2 (20 min)

Vertel wat het thema van de foto is. Studenten zoeken in groepjes naar wat media over het thema schrijven. Wat wordt er geschreven door de media? Herken je de perspectieven die ook in de klas worden genoemd? Hoe verschilt de manier van schrijven tussen verschillende media?

Elke groep schrijft op een A3-papier wat er wordt geschreven over het thema. Door een mindmap te laten maken wordt visueel gemaakt hoe de perspectieven van de media van elkaar verschillen.

Opdracht 3 (15 min)

Laat elke groep vertellen wat ze hebben gevonden. Met de werkvorm notulist, kan er op het bord een mindmap gemaakt worden. Kies een student die, terwijl de groepjes vertellen over hun bevindingen, op het bord een mindmap maakt voor de hele groep. Nadat op het bord de input van de groepjes is toegevoegd, mogen studenten reageren. Kunnen er verbanden worden gevonden? Zijn er bronnen die hetzelfde schrijven? Verbind deze met elkaar. Zijn er bronnen die iets anders schrijven? Verbind ook deze met elkaar. Waarin verschillen de bronnen van elkaar? Worden er bij sommige bronnen dezelfde experts geraadpleegd? Wie is die expert?

Tip: Als deze les online gegeven wordt, kun je met behulp van Padlet de verschillende bronnen met elkaar vergelijken. Op internet zoeken studenten bronnen en delen deze op de ‘muur’ op Padlet. Studenten geven in een reactie onder de bron aan wat de kern van het artikel is en of ze de bron betrouwbaar vinden.


Opdracht vereenvoudigd – Extra uitleg

Geef aan studenten die nog niet zo zoekvaardig zijn enkele artikelen van verschillende bronnen die een verschillend perspectief hebben op het thema. Laat de belangrijkste boodschap uit de artikelen halen en die opschrijven op het A3 papier.

Bij een online les kun je bronnen delen door ze te mailen of te delen in de online schoolomgeving met behulp van de link naar de website. Je kunt er ook voor kiezen om een Padlet aan te maken. Studenten kunnen onder het bericht de belangrijkste boodschap noteren en beoordelen of zij de bron betrouwbaar vinden. Bij het bespreken van de gevonden bronnen, kun je deze verslepen om ze zo te groeperen. Zet bijvoorbeeld de bronnen die hetzelfde zeggen bij elkaar.


Verdiepingsopdracht

Laat een fragment zien uit de video van de Snijtafel (5:52 tot 7:45). In de video wordt de aflevering van De Wereld Draait Door geanalyseerd. Matthijs van Nieuwkerk zegt tegen Maarten van Rossem dat Maarten de Amerikaexpert is. In het fragment is te zien dat Maarten van Rossem deze stempel overdreven vindt, omdat Amerika een groot land is. Hij vergelijkt het met Europakenners, die dan kennis moeten hebben over Spanje, Oekraïne en Estland. Kan dat wel?

Bespreek na het zien van het fragment met de klas, dat talkshows zoals Jinek en De Wereld Draait Door zelf experts uitnodigen. Maar wie bepaalt of je een expert bent van iets?

Daarnaast kun je dit fragment uit het programma Propaganda laten zien, waarin wordt stilgestaan bij de betrouwbaarheid van de expert Marion Koopmans. Je hoort welke beschuldigingen er over Marion worden geuit en hoe deze worden gecheckt bij Marion.

Voer een gesprek in de klas over de waarde van een bron. Wat zegt de bron over het onderwerp dat wordt besproken? Waarom is deze bron betrouwbaar of waarom niet?

Kijk naar (een deel van) dit fragment van Op1. In het fragment wordt gesproken over vitamine D tegen corona. Er zijn verschillende mensen aangeschoven aan tafel, met een verschillende achtergrond of functie. Martijn Katan is hoogleraar voedingsleer, Huub Savelkoul is hoogleraar immunologie, Pim Christiaan is voormalig hoofdredacteur van Men’s Health en Fajah Lourens is actrice en fitnessondernemer.

Stel de studenten de volgende vragen:

  • Als je kijkt naar de beroepen van de mensen aan tafel, wie zou dan het meest betrouwbaar zijn als expert over corona en vitamine D? En waarom?
  • Welke persoon aan tafel vind je het minst betrouwbaar als expert op het gebied van corona en vitamine D? En waarom?
  • In het fragment wordt op minuut 13:55 door Pim Christiaan gezegd tegen Huub Savelkoul (hoogleraar immunologie): ‘de mensen die er echt verstand van hebben zeggen…’ Wat bedoelt hij hiermee? Wat vind je van zijn uitspraak?
  • Als jij een programma zou maken over corona en vitamine D, wie zou je dan nog meer uitnodigen aan tafel? Wie zou jij niet hebben uitgenodigd?

 

Terugkijken - 10 min

Reflecteer met de klas op de bevindingen. Stel vragen als:

  • Welke bron zou jij raadplegen om nieuws tot je te nemen?
  • Zou je nu een andere bron raadplegen dan voor deze les?
  • Wat vind je ervan dat er een verschil in standpunt is tussen de verschillende media?

Dit is een product van het Practoraat Mediawijsheid. Onze lessen vallen onder de Creative commons licentie